Code ontwikkelen bij DBK: Git basis en continuous deployment

In dit (technische) blog geef ik inzicht in de werkwijze van begin tot eind van de ontwikkelaars bij DBK. Ontwikkelaars, maar soms ook designers, maken gebruik van Git om samen te werken bij de opbouw van code.

Bij DBK maken we gebruik van continuous deployment (CD). Dit stelt de ontwikkelaars in staat nieuwe code op webservers te plaatsen zonder daadwerkelijk verbinding te hoeven maken met deze servers.

Git (git-scm.com) is een versiebeheersysteem en dient geïnstalleerd te worden op een server. De broncode (bestanden) van een project staat op deze server. Medewerkers die toegang hebben tot deze server (met een gebruikersnaam en wachtwoord of een SSH-key) kunnen deze code naar hun pc of laptop halen, wijzigingen maken en weer “uploaden” naar de server. Het ophalen van deze wijzigingen heet een pull.

Aan elke wijziging die een medewerker maakt geeft hij of zij een betekenisvol bericht mee. Deze wijziging, met daarbij dat bericht, heet een commit. Deze commit kan alleen, of met meerdere commits tegelijk gepusht worden. Mocht er een andere collega wijzigingen gemaakt hebben aan dezelfde bestanden in tussentijd (dus tussen een pull en een push), dan treedt er een merge op. De bestanden moeten samengevoegd worden. Na het samenvoegen kan de merge gecommit en gepusht worden.

De geschiedenis van de code in Git kun je zien als een boom. Een boom heeft een stam en vele vertakkingen. In Git heten deze vertakkingen branches. De stam van de boom noemen we de default (of master) branch. Zo kun je als medewerker voor een bepaalde (nieuwe) functionaliteit een nieuwe branch maken zodat je je andere collega’s niet in de weg zit. Is je functionaliteit klaar? Dan merge je je branch naar de default branch, en kunnen je collega’s ook genieten van jouw werk.

Voor het visueel inzichtelijk maken van projecten gebruiken we bij DBK de software GitLab (about.gitlab.com). GitLab draait op dezelfde server als waar Git geïnstalleerd is. GitLab maakt alle projecten die in Git staan inzichtelijk en toont alles wat met deze projecten te maken heeft: bestanden, commits, medewerkers, en nog veel meer. GitLab wordt (mede) ontwikkeld door een Nederlander (Sytse Sijbrandij).

Wat GitLab, onder andere, mogelijk maakt is het automatisch plaatsen van code op test-, acceptatie- en productieomgeving. Bij DBK heeft elke omgeving een eigen branch. De ontwikkel- of testomgeving is de default branch, en daarbij bestaat een production branch.

Door gebruik te maken van de Continuous Integration en Continuous Deployment mogelijkheden van GitLab, kunnen we ervoor zorgen dat zodra er gepusht wordt naar een bepaalde branch, deze code vrijwel direct op de server komt te staan. Push je dus bijvoorbeeld naar de master (ontwikkel) branch, dan komt de code direct op de ontwikkelserver te staan en kan de klant direct testen. Push je naar de production branch, dan komt de code direct op de productie-server te staan, en staat de nieuwe code live.

Het opleveren van broncode op ontwikkelomgeving of productieomgeving heet deployment of een deploy.

Voor een oplevering op productie is overigens nog wel een handmatige actie (“druk op de knop”) nodig om het op te leveren. Dit om te voorkomen dat als er per ongeluk gepusht wordt naar de productie branch, dit ook direct live staat.

Er mag nooit direct gepusht worden naar de productie branch. Dit moet altijd gedaan worden middels een merge vanuit de master (development) branch naar de productie branch. Dit kan ook gedaan worden met een merge-request (een verzoek tot mergen), waarbij elke collega bij DBK de merge kan goedkeuren voordat de code op productie geplaatst wordt.

GitLab leest informatie over het automatisch opleveren van code op test-, acceptatie- of productieomgeving uit een bestand met bestandsnaam “.gitlab-ci.yml”. In dit bestand staan regels waardoor GitLab weet wat het moet doen met welke branch. Ook wordt beschreven naar welke map op de server de bestanden moeten komen te staan en of de oplevering handmatig gebeurt of automatisch.

De zogeheten GitLab runner zorgt ervoor dat het .gitlab-ci.yml bestand wordt uitgelezen en verwerkt.

Door gebruik te maken van continuous deployment, is er geen noodzaak meer om direct verbinding te maken met de verschillende webservers van DBK. De handmatige stap van het plaatsen van een nieuwe versie van de code op de server hebben we er tussenuit gehaald. Dit scheelt op een werkdag veel tijd, en bij nauwe samenwerking waarbij de klant als product owner in een scrum-team een actieve rol speelt, kan de klant direct zien wat er gewijzigd is, en of deze wijzigingen naar wens zijn doorgevoerd.